Vrouw hoeft maar half zoveel hartmedicatie te slikken als man
Vrouwen met hartfalen zijn gebaat bij een veel lagere dosering van de twee belangrijkste typen hartmedicatie dan de internationale cardiologierichtlijn nu voorschrijft. Dat blijkt uit onderzoek van artsen van het UMC Groningen, dat zij hebben gepubliceerd in medisch tijdschrift The Lancet. Nu adviseert die richtlijn voor mannen en vrouwen dezelfde dosering, maar dat is gebaseerd op medicijnonderzoeken waaraan vooral (80 procent) mannen deelnamen.
Voor veel richtlijnen geldt dat zij gestoeld zijn op onderzoeken waarin vrouwen ondervertegenwoordigd zijn. Enerzijds omdat mannen eerder geneigd zijn aan medicijnonderzoeken deel te nemen, anderzijds omdat medicijnfabrikanten het ingewikkeld vinden om medicijnen te testen op vrouwen, vanwege de kans op zwangerschap en maandelijks wisselende hormoonspiegels – die ook weer hun invloed hebben op de testresultaten.
Volgens arts-onderzoeker Bernadet Santema (28) laat haar onderzoek zien dat wetenschappers al bij de opzet van dit soort studies – in welk vakgebied dan ook – veel beter rekening moeten houden met man-vrouwverschillen. Adriaan Voors, cardioloog in het UMCG en begeleider van het onderzoek, vindt zelfs dat toetsingsinstanties als het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) medicijnen pas zouden mogen toelaten als er een dusdanig percentage vrouwen aan de testen meedoet dat ook voor hen de optimale dosis van tevoren bepaald kan worden. ‘We hopen dat dit onderzoek de discussie hierover weer op gang brengt’, aldus Voors.
Dat is belangrijk, zegt Santema, want vrouwen hebben veel vaker last van bijwerkingen dan mannen. ‘Wanneer we vrouwen de optimale dosering kunnen bieden, zou dat kunnen afnemen.’
Pompfunctie
Bij hartfalen, een verzamelnaam voor verschillende hartaandoeningen, is de pompfunctie van het hart aangetast. In Nederland lijden honderdduizenden mensen aan hartfalen. Patiënten worden kortademig, hebben vermoeidheidsklachten en leiden daardoor vaak een leven met beperkingen. Om de klachten te temperen, slikken ze pillen die het hart moeten ontlasten en ondersteunen.
Uit de data van 2.500 Europese patiënten en nog eens 4.500 uit Azië blijkt dat de optimale dosering van beide type medicatie voor vrouwen op ongeveer 50 procent van de aanbevolen hoeveelheid ligt. Voor mannen klopt de aanbevolen hoeveelheid wel.
Die lagere benodigde dosering ligt volgens onderzoeker Santema aan voor de hand liggende man-vrouwverschillen. ‘Vrouwen zijn over het algemeen wat kleiner en lichter, maar hebben een wat hoger vetpercentage. Dat is belangrijk voor hoe medicijnen zich in het lichaam gedragen.’ Ook de hoeveelheid bloed en verschillen in de leverenzymen dragen bij aan het verschil in werking bij mannen en vrouwen.
Lesje nederigheid
Of het onderzoek direct tot grote veranderingen in de praktijk zal leiden, is overigens de vraag. Nu al schrijven artsen vaak (aan zowel mannen als vrouwen) minder dan de aanbevolen hoeveelheid voor, omdat patiënten klagen over bijwerkingen, of omdat interactie met andere medicijnen tot terughoudendheid noopt. Toch, zegt Angela Maas, hoogleraar cardiologie aan het Radboudumc in Nijmegen, auteur van drie boeken over het vrouwenhart maar niet betrokken bij dit onderzoek, is deze studie ‘een lesje in nederigheid voor de cardiologie’. ‘Mijn aanklacht is dat de man-vrouwverschillen in de cardiologie al jaren bekend zijn, maar dat er niets mee wordt gedaan. Daarom is het zeer te prijzen dat de onderzoekers deze cijfers boven water hebben gehaald.’ De internationale richtlijnen zouden wat haar betreft – na vervolgonderzoek – moeten worden aangepast.
Man-vrouwverschillen in de gezondheidszorg:
Bent u een vrouw? Pech gehad! U ontvangt veel slechtere zorg
Een anticonceptiepil mét testosteron moet man en vrouw seksueel gelijkwaardiger maken
Vrouwen verschillen van mannen en dan niet alleen op het gebied van geslachtsorganen.