Gemeenten moeten dit jaar flink de portemonnee trekken om het restafval van hun inwoners te laten verbranden, met dank aan een belastingverhoging van de Rijksoverheid. Waar Emmen vorig jaar 13 euro per duizend kilo betaalde, is dat dit jaar 32 euro geworden.

Reden genoeg voor Emmer wethouder René van der Weide (Wakker Emmen) om in te grijpen. Vorige week kondigde hij aan dat de grijze container in Emmen niet eens per twee, maar eens per drie weken wordt geleegd.

‘Twee weken is al lang zat!’

Hiermee denkt Emmen jaarlijks bijna 400.000 euro te kunnen besparen en voorkomt ze een verhoging van de afvalstoffenheffing voor inwoners. Het besluit had honderden reacties op Facebook tot gevolg. Waar de een zich wel in de wijzing kan vinden, vraagt een ander zich hardop af of het geen onmogelijke missie is om drie weken aan restafval in een grijze container te moeten proppen. ‘Ik scheid me een ongeluk maar twee weken is al lang zat!’

In de gemeente Staphorst zal menigeen lachen om een dergelijke opmerking. Hier komt afvalinzamelaar ROVA nog maar eens per acht (!) weken langs voor de grijze container. ,,En dat werkt prima’’, vertelt wethouder Lucas Mulder (SGP). ,,Hier is destijds ook helemaal geen groot verzet tegen geweest.’’

Van 141 naar 59 kilo

In 2011 konden de inwoners van Staphorst nog elke twee weken de grijze en groene container aan de weg zetten en per lediging betaalden ze hiervoor, bovenop een vast bedrag aan afvalstoffenheffing. Iedere inwoner van deze gemeente leverde dat jaar 141 kilo aan restafval in. Maar sinds 2012 heeft Staphorst geleidelijk wijzigingen doorgevoerd in het afvalinzamelbeleid. Die hebben ertoe geleid dat de inwoners in 2017 per persoon nog maar 59 kilo aan restafval inleverden.

Ten eerste is het legen van de groene container gratis geworden en werd de grijze eerst nog maar eens per vier weken en enkele jaren later eens per acht weken geleegd. Ook kwam er een container bij voor plastic, metalen en drankkartons (PMD). Voor mensen die meer restafval produceerden dan ze kwijt konden in de grijze bak, werd een uitwijkmogelijkheid gecreëerd in de vorm van ondergrondse containers in de buurt, waar met een pasje tegen betaling restafval ingeleverd kan worden.

Een stuk goedkoper uit

Grote winnaars, naast het milieu, zijn volgens Mulder de inwoners. Die zijn door het terugdringen van de restafvalberg een stuk goedkoper uit, rekent hij voor. Ze betaalden negen jaar geleden 113 euro aan afvalstoffenheffing en daar kwam dan nog een variabel bedrag bovenop, voor elke keer dat ze de grijze en groene container aan de weg zetten.

Zo kon een huishouden op jaarbasis zomaar driehonderd euro kwijt zijn. Nu is dat bedrag teruggedrongen tot maximaal zo’n 220 euro voor de vaste kosten en het laten legen van de grijze container. Met als kanttekening dat mensen nog wel de portemonnee moeten trekken als ze uitwijken naar ondergrondse afvalcontainers, per gebruik van de grote afvalbak kost dat 1,55 euro.

Geen alternatief voor luiers

Is het dan allemaal hosanna in Staphorst op afvalgebied? Nee. ,,We zijn een gemeente met relatief veel jonge mensen en het blijft lastig om de afvalstroom van luiers goed te krijgen. Die verdwijnen nu nog in de grijze container en daar hebben we nog geen alternatief voor’’, vertelt Mulder.

Daarnaast kreeg de gemeente de handen niet op elkaar voor het volledig afschaffen van de grijze container aan huis. Mensen zouden dan met hun restafval naar een openbare, ondergrondse container moeten gaan. ,,We zijn een uitgestrekte plattelandsgemeente en dus hadden mensen hiervoor dan echt op pad moeten gaan.’’

Van 214 naar 144 euro afvalstoffenheffing

Waar ze die laatste stap wel hebben gezet, is in buurgemeente Zwartewaterland. Binnen de bebouwde kom is daar de grijze container afgeschaft en wordt deze nu gebruikt als PMD-container. Daarnaast hebben ze een papiercontainer en gft-bak aan huis. Wie binnen de bebouwde kom met restafval zit, moet hiermee naar een ondergrondse container. Vuistregel is dat er per honderd huishoudens één beschikbaar is.

De hoeveelheid restafval is hierdoor teruggedrongen tot slechts 40 kilo per inwoner. ,,En onze kosten van afvalstoffenheffing, vast en variabel, zijn hierdoor gedaald. Van 214 euro in 2012 naar 144 euro vorig jaar. Dat is wel de moeite waard’’, vertelt een woordvoerder van de gemeente. ,,Tegelijkertijd blijkt uit een onderzoek dat onze inwoners de afvalinzameling met een rapportcijfer van 7,46 als ruim voldoende beoordelen.’’

Zelf wegbrengen

Dat Staphorst en Zwartewaterland goed scoren, valt volgens woordvoerder Agnes Bouwman van afvalinzamelaar ROVA toe te schrijven aan de andere manier van inzamelen. ,,Het geheim zit hem erin dat het voor mensen steeds makkelijker wordt gemaakt om recyclebaar afval in te leveren en dat ze steeds meer moeite moeten doen voor het inleveren van restafval.

Het wordt niet meer of steeds minder aan huis opgehaald. Je moet het zelf naar een ondergrondse container brengen. Naast die aanpassing in de service is er een financiële prikkel, doordat mensen betalen per keer dat ze restafval aanbieden.’’

‘Goed voor de portemonnee en goed voor het milieu’

ROVA is ook actief in de gemeente Westerveld en die is met ingang van dit jaar overgestapt op afvalinzameling volgens de methode in Staphorst. Enige verschil is dat inwoners hier niet betalen per keer dat ze de restafvalcontainer gebruiken. De eerste resultaten wijzen er volgens Bouwman op dat dit goed verloopt. ,,De ondergrondse systemen zijn nog niet veel nodig. Maar we kunnen pas over langere tijd zien met hoeveel procent het restafval daalt.’’

Gelet op het feit dat de kosten voor het verbranden van restafval de komende jaren naar verwachting nog meer gaan stijgen, raadt wethouder Mulder zijn andere collega’s in Drenthe aan om hun licht eens op te steken bij ROVA. ,,Bij ons is hun aanpak zeer succesvol geweest. Het is goed voor de portemonnee en goed voor het milieu. Ik zou zeggen: kopiëren die handel!’’