Zoals elders dacht de Italiaanse overheid dat privatisering van infrastructuur veel goede kanten had. Er was het credo van de EU dat schuldafbouw voor alles gaat. Privatiseringen spekken immers de staatskas.

En na het blootleggen van de systematische corruptie van de politieke gezagsdragers, kon privatisering begin deze eeuw ook worden voorgesteld als een middel tegen corruptie. Terwijl dat in de praktijk net het omgekeerde is, want bij de toewijzing van concessies komt veel ruimte vrij voor ‘smeren’.

Winstmaximalisatie met publieke infrastructuur

De firma Autostrade, onderdeel van Atlantia, baat bruggen, wegen en luchthavens uit in Europa en Amerika. Het bedrijf dat het viaduct beheert, heeft één centraal doel: winst maken. Veiligheid is een nevenaspect.

Dezelfde logica duikt ook op bij de brand in het torengebouw Grenfell in Londen op 14 juni 2017. Uit winstbejag was er bij de renovatie goedkope maar wel zeer brandbare gevelbeplating aangebracht.

Londen, Genua, het is dezelfde logica.

Discussie over nut privatiseringen losgebarsten

Ook in Frankrijk wordt nu volop gediscussieerd over de privatiseringsplannen van de Franse president Macron en zijn rechtse minister van Economie en Financiën, Bruno Le Maire. Voor eind dit jaar staat de privatisering van de luchthavens van Parijs op de agenda. De Franse staat wil zijn aandeel van 50,6 % van de hand doen.

Kandidaat is onder meer de Italiaanse firma Atlantia, die daar grote winst ruikt. Atlantia is al eigenaar van de luchthaven van Nice.

Maar Macron heeft duidelijk de openbare opinie niet mee.

Een privéfirma heeft er geen belang bij rekening te houden met de omwonenden, integendeel

De privatisering van de autowegen is een schandaal, de rechtse Jean-Pierre Raffarin, premier van 2002 tot 2005, heeft indertijd enkele concessies ‘cadeau’ gedaan aan zijn vrienden die naar hartelust de toltarieven verhoogden. Er is ook de vrees van het publiek voor slappere veiligheidsnormen. Een privéfirma heeft geen belang bij rekening te houden met de omwonenden, integendeel. Hoe meer verkeer hoe meer winst. Tegenstanders wijzen voorts naar de Verenigde Staten waar luchthavens beheerd worden door de diverse staten.

Meteen wordt in de discussie ook herinnerd aan andere privatiseringen, zoals die van het water, waardoor de prijzen sterk zijn gestegen. Ook in Groot-Brittannië is die privatisering erg nefast voorde verbruikers. En hoe kan de staat sleutelsectoren van de samenleving organiseren in het algemeen belang, als machtige privéfirma’s de energie, het water, de infrastructuur controleren, met als hoofdmotief: winst maken?

Besparingen

Na de instorting van het viaduct in Genua is er alom bezorgdheid over de staat van de infrastructuur.

In Duitsland is dat – of zou dat – een van de grote zorgen moeten zijn. Talrijke wegen en bruggen, schoolgebouwen, etcetera bevinden zich in een erbarmelijke staat. In Frankrijk ontdekt men dat een derde van de bruggen dringend moet worden gerenoveerd. Op televisie ziet de kijker ineens bruggen waar normaal geen wagen meer over mag maar die toch open zijn voor verkeer. Ook in de Verenigde Staten is de toestand rampzalig.

Het is onder meer een gevolg van het ‘besparingsbeleid’ van de voorbije decennia, maar ook van het neoliberalisme in het algemeen. Daarbij verwatert een notie als ‘algemeen belang’.

Dat neoliberalisme gaat ervan uit dat wat goed is voor de privé-ondernemers, goed is voor de ganse samenleving. Een opvatting die de voorbije decennia ontzettend veel schade heeft aangericht.