In de woning te Lemmer – ooit kwamen hier communisten samen, later baptisten – staan twee racefietsen geparkeerd, haast achteloos naast de piano. Aan de andere kant hangt een kleurig sporttenue. Op de piano glimt een bokaal met daarop prominent het cijfer 1. Uitgereikt in Italië, ten teken dat een grote triatlonwedstrijd is gewonnen.

De spullen behoren toe aan Berber Bergsma. 29 jaar, opgegroeid in Reduzum, fysiotherapeute en universitair studente bewegingswetenschappen. Werk en studie staan momenteel op een wat lager pitje, want Bergsma werkt toe naar het WK halve triatlon, dat begin september in de Zuid-Franse stad Nice wordt gehouden.

1900 meter zwemmen, 90 kilometer fietsen en als ‘toetje’ 21 kilometer hardlopen. ,,Als ik een hele goeie dag heb, kan ik in mijn leeftijdscategorie misschien wel bij de eerste twintig eindigen’’, zegt ze.

Opvallende verschijning

Door haar lange blonde haren en zongebruinde huid is Berber Bergsma een opvallende verschijning in de mondiale triatlonwereld. ,,Ik val ook op omdat ik met m’n 1 meter 75 een stukje groter ben dan de meeste triatletes. Als we met een paar honderd tegelijk aan de start staan, steek ik er vaak bovenuit.’’

Lachend: ,,En de meesten zijn graatmager, dat valt bij mij nog wel wat mee.’’

Maar niet alleen door haar fysieke kenmerken is Berber Bergsma geen doorsnee-triatlete. Gevraagd naar haar verleden meldt ze nuchter dat sporten voor haar niet altijd vanzelfsprekend was. ,,Ik heb jeugdreuma gehad, ontstekingen in mijn gewrichten. Ik heb in een rolstoel gezeten en moest met krukken lopen.’’

,,Het zit niet meer prominent in mijn geheugen, maar ik weet dat ik er vanaf m’n derde last van heb gehad’’, vertelt Bergsma. ,,Zeker drie jaar lang kon ik niet lopen. Mijn ouders hebben me vaak in een bad met warm water getild, dat verzachtte de pijn. Ze meldden me aan voor een project waarin kinderen zoals ik medicijnen kregen toegediend. Een deel daarvan was volgens mij nog in een experimentele fase, maar voor mij pakte het goed uit.’’

Desondanks kampte Bergsma tot ongeveer haar twaalfde met pijn en ander ongemak. ,,Maar je kunt over jeugdreuma heengroeien en dat is wat er met mij is gebeurd.’’

Bekende oorzaak

Hoewel: ,,Ik ben nooit genezen verklaard en het gevoel is wel eens teruggekeerd. Dat overkwam me vorig jaar. Ik had tijdens een triatlon in Zweden een ernstige inspanning geleverd, ik ging bij het hardlopen over mijn grens heen. Na de finish voelde ik pijn in mijn gewrichten zoals ik dat als kind had gevoeld. Ik heb twee dagen op krukken moeten lopen.’’

Bergsma raakte er niet door in paniek. ,,Nee, ik accepteerde het, omdat ik weet waar het van kwam.’’ Ze laat zich er niet door weerhouden. ,,Ik wilde en wil altijd winnen, altijd de beste zijn. Al als kind rende ik zo hard als ik kon, ook al wist ik dat dat een maand rolstoel tot gevolg kon hebben.’’

Toen ze haar ouders een aantal jaren geleden vertelde dat ze van plan was om de triatlontop te bereiken, was er wel even schrik. ,,Ik kon me dat wel voorstellen.’’

,,Als je je dochter jarenlang in bad hebt moeten leggen en van medicijnen hebt moeten voorzien, sta je niet meteen te juichen als zij zegt dat ze dagelijks intensief wil zwemmen, fietsen en hardlopen. Mijn vader vroeg: ‘Moet je dit wel doen, móet je je grenzen opzoeken?’ Het antwoord was ‘ja’. De grenzen opzoeken, dat is precies wat ik wil!’’

Voor Berber Bergsma is het simpel: ,,Als je iets echt wilt, dan kan het.’’ Dat geldt niet alleen voor de sport, maar ook voor de studie. ,,Ik ben behoorlijk dyslectisch, ondertiteling op televisie gaat te snel voor mij. Maar ik wilde fysiotherapeute worden en dat is me gelukt. Nu wil ik bewegingswetenschapper worden, omdat ik me niet mijn hele leven fysiotherapeut zie blijven.’’

Opnieuw die stralende lach. ,,Maar het is wel handig. Als het moet, kan ik mezelf behandelen. Maar ik ga ook wel naar een collega. Dan kan ik precies aangeven waar ik last van heb. ‘M’n latissimus dorsi zeg ik dan, ha ha. Dat is een rugspier, die kan wel eens opspelen na het zwemmen.’’

Goede combinatie

De afwisseling tussen sporten, werk en studie bevalt de triatlete uit Lemmer prima. ,,In de triatlon heb je veel mannen en vrouwen die professional zijn. Ik denk niet dat ik daar gelukkig van word. Ik wilde de uitdaging aangaan en proberen het WK te bereiken. Dat maakt me trots. En let wel: ook als ‘amateur’ moet je op dit niveau 24/7 met triatlon bezig zijn.’’

,,Trainen, eten, rusten, verzorging: je kunt niet verzaken. Ik heb daar geen moeite mee en mijn vriend, familie en vriendinnen ook niet. Iedereen steunt me.’’

,,Ik ben een tijdje onrustig in mijn hoofd geweest en vermoeid, maar sinds ik geen ‘verplichtingen’ meer heb op social media, is dat gelukkig voorbij. Sponsoren bezorgden me een prestatiedruk die niet goed was en ook de tienduizend volgers op Instagram zorgden voor een beknellend gevoel. Ik doe het nu zonder sponsoren. Mijn spaarrekening is bijna leeg, maar ik voel geen druk meer.’’

Het plan om naar het WK toe te werken, kreeg vijf jaar geleden serieuze vorm. ,,Op de middelbare school gingen we voor fietstochtjes naar Limburg. Tijdritjes, tegen de heuvels op, gingen me aardig af.’’

,,Door een weddenschapje met een docent moest ik meedoen aan een triatlon. Ik merkte dat het me best aardig af ging. Dat ik als kind veel had moeten zwemmen, kwam van pas. Ook het individuele karakter sprak me aan. Het werd steeds serieuzer.’’

Bergsma ging in zee met de in Lelystad woonachtige trainer Lars Karmelk. ,,Vier jaar geleden hebben we een plan opgesteld met als doel het WK te bereiken.’’

Hard werken

,,Ik dacht eerst even: kan ik dit wel? Ik heb als kind in een rolstoel gezeten, mag je dan wel denken aan een WK? Maar als je het niet probeert, kom je er nooit achter of je het wel kunt. Ik ben keihard gaan werken. Momenteel zit ik rond de twintig trainingsuren per week.’’

Ze kreeg loon naar werken, ,,al had ik vorig jaar al willen meedoen aan het WK. Maar drie pogingen mislukten. Ik miste op dat moment nog de snelheid.’’

,,Wat ook meespeelde, was dat ik het probeerde in drie ‘zuidelijke’ triatlons: in Dubai, Barcelona en Zwitserland. Te heet en te geaccidenteerd terrein. Achteraf had ik misschien een ‘makkelijke’ triatlon uit moeten kiezen, maar ik wilde het daar proberen om écht te kunnen zeggen dat ik goed genoeg was voor het WK.’’

Toen de tijd voor limietpogingen was verstreken, besloot Bergsma alsnog mee te doen aan een ‘noordelijke’ triatlon. ,,Gewoon om het seizoen met een goed gevoel af te sluiten.’’

,,Het ging super. Na het zwemmen lag ik op kop. Ik ben uiteindelijk tweede geworden en dat was goed genoeg om me alvast te plaatsen voor het WK van dit jaar.’’

Geen twijfel meer

Bergsma wist niet wat haar overkwam. ,,Die kwalificatie heeft veel onzekerheid bij me weggenomen. Ik was een paar keer vierde geworden en nu stond ik ineens op het podium van een grote triatlon en had ik me geplaatst voor het WK. Er was een soort van blokkade weggevallen. Ik kreeg een bevestiging van mijn gevoel dat ik het kon. Alle twijfels zijn weg.’’

Dit seizoen bevestigde Bergsma haar progressie. Op haar eerste Europees kampioenschap eindigde ze als negende in een veld van 150 triatletes. In Nice tekent ze voor dezelfde klassering, ,,maar top-tien is denk ik nog te hoog gegrepen.’’

Maar op basis van haar wilskracht kan ze een eind komen. ,,Noem het bewijsdrang’’, zegt Berber Bergsma. ,,Dat heeft denk ik dan toch met mijn jeugd te maken. Dat ‘meisje in de rolstoel’ wil kennelijk laten zien wat ze kan. Maar ik geniet ook hoor, vergis je niet. Dat ik op deze manier kan sporten, in beweging kan zijn, weet ik op waarde te schatten.’’