Oense Straatsma, huisarts en historicus

Oense Straatsma.

Oense Straatsma.

Oense Straatsma, huisarts te Ameland tussen 1957 en 1988, drukte zijn stempel op de eilander gezondheidszorg. Hij overleed eind juli, een week na zijn 96e verjaardag.

Lees meer over
Ameland

Straatsma werd in Leeuwarden geboren, in een gezin met drie kinderen. Vader was schilder, moeder thuis met de kinderen. De kweekschool bleek het niet voor hem, geneeskunde des te meer. Tijdens zijn stage in Wergea hoorde hij dat Ameland ‘vrij’ zou komen.

Met zijn vrouw Heiltje begon hij een huisartsenpraktijk in Ballum. Destijds was een eilander huisarts ook vaak tandarts, tandtechnieker, opticien en in noodgevallen soms zelfs veearts.

Zoals die ene keer. De eilander dierenarts had verkering aan de wal en een ongeruste boer meldde zich bij Straatsma. Een pas bevallen merrie had moeite met de nageboorte. ,,Ik wie net sa fan hynders’’, blikte de dokter later terug. Hij belde een kennis voor wat tips. Straatsma was vooral bang door het paard geschopt te worden en kreeg het advies oxytocine toe te dienen. ,,Ik haw it hiele fleske yn de spuit dien.’’ Dat was een dosis waarmee je vierhonderd mensen buiten westen kon krijgen, beweerde zijn vrouw. Of toen hij zelf eens verging van de kiespijn en zichzelf moest behandelen. Na verdoving trok hij zijn eigen tand: de verkeerde. ,,Ik stie foar de spegel’’ memoreerde hij later.

Een assistent had Straatsma alleen in de zomer: Heiltje werkte net zo hard in de praktijk.

De Straatsma’s kregen zes kinderen; één zoon en vijf dochters. Naast de drukke praktijk was er toch tijd voor hobby’s. Straatsma was handig, en timmerde en knutselde volop. Een zonnehokje waarin zijn kinderen buiten konden slapen, ledikantjes en andere meubels. Fijner werk ook: kettinghangers met het Amelander wapen, gesneden uit een stuk bot. Voor Heiltje, zijn dochters en schoondochter. Die droegen de sieraden op zijn crematie.

Straatsma was medeoprichter van het eilander Natuurmuseum, de STAM (Stichting Amelander Musea) en camping Roosdunen. Hij was voorzitter van Dorpsbelang Ballum en de Partij van de Arbeid. De huisarts was medisch adviseur van zorgcentrum De Stelp en streed voor een verpleegafdeling in het verzorgingshuis, zodat echtparen bij ziekte niet gescheiden hoefden te worden.

Dokter Straatsma was een harde werker, een hartelijke charmeur die vaak met humor de kou uit de lucht wist te halen. Hij was ook van de blauwe knoop, en had een ,,gruwelijke hekel aan dronken mensen’’ vertelt zijn dochter Saapke. ,,Helemaal als zijn nachtrust daardoor werd verstoord. Zo was er eens een behoorlijk dronken man die gehecht moest worden. Hij riep maar naar mijn vader: ‘doctor, you are a good man’, steeds maar weer. Mijn vader kwam niet aan hechten toe en zei toen terug: ‘yes, and you are a lulhennis’. Sowieso kregen dronken mensen geen verdoving, want die waren al verdoofd beweerde hij.’’

De geschiedenis van het eiland, en dan in het bijzonder de boerenstand, was een andere liefhebberij van Straatsma. Na zijn pensioen had Straatsma alle tijd om te schrijven. Vooral over de boerenstand en eilander geschiedenis. Hij gaf er ook lezingen over tijdens bijeenkomsten van de historische vereniging. Onder meer vanwege zijn bijdrage aan de geschiedschrijving van Ameland werd hij geridderd.

De laatste jaren ging zijn gezondheid langzaam achteruit. Op de dag van zijn overlijden luidde de torenklok in Ballum een uur lang, ter eer en nagedachtenis van de oudste man van het dorp.