Skip to main content

27-01-2020 Teamontwikkeling #Hoe dan?

Het begon een beetje als een sombere dag. Druppelsgewijs kwamen de deelnemers in de half schemer over de oprijlaan van ‘ons’ kasteel Hoekelum af op de 15e Forzes Open Netwerk Bijeenkomst. Binnen wachtte een veilig en warm onthaal.

Als vanouds verzamelde zich een interessante mix van (mogelijke) opdrachtgevers, vakgenoten en Forzi om in ongedwongen sfeer te genieten: van elkaar, van het eten, en van het uitwisselen van kennis, ervaringen en nieuwtjes. Natuurlijk was er ook volop aandacht voor het programma dat Thelma Sweijen en Jacco Westerbeek serveerden. Jacco heette iedereen welkom en refereerde aan de unieke ongedwongen sfeer die onze netwerkbijeenkomsten inmiddels kenmerken. 

Effective teams share space and empathy

Na een enerverende autorit in de avondspits lukte het ‘onze’ Thelma om soepel te switchen van verkeersveiligheid naar psychologische veiligheid. In een mooi interactief gesprek verkende ze de kenmerken van dit relatief nieuwe begrip dat de laatste tijd veel aandacht krijgt. Ze refereerde eerst aan het project Aristotle van Google. Daarbij heeft Google grote hoeveelheden data onderzocht op patronen die gerelateerd zijn aan de performance van teams en individuen.

Effectieve teams onderscheiden zich vooral van niet effectieve door de manier waarop ze met elkaar omgaan. “They share space and empathy”.

De enige significante overeenkomst tussen alle effectieve teams:

  • Iedereen voert min of meer evenveel het woord
  • Iedereen toont zich sensitief/empathisch

Het gaat dus kennelijk om ‘zachte’ kenmerken die het verschil maken.  

Psychologische veiligheid

Harvard Professor Amy Edmondson zette in 2018 het begrip psychologische veiligheid op de agenda met haar boek ‘The fearless organisation’ (de onbevreesde organisatie).

Amy Edmondson

Haar interesse ontstond onder andere door eerder onderzoek naar medische fouten in ziekenhuizen. De hypothese was dat de meest effectieve teams het minste fouten zouden maken. Er bleek een significante correlatie maar precies omgekeerd. Effectieve teams rapporteren juist meer fouten en leren er samen van.

Definitie van psychologische veiligheid:

“A shared belief held by member of a team that the team is safe for interpersonal risk-taking”

Psychologisch veiligheid nodigt uit tot leren en vergroot daarmee effectiviteit van teameffort. Je herkent het aan zaken als tolerantie voor fouten, bespreekbaarheid van problemen, acceptatie van verschillen, risicobereidheid, hulpvaardigheid, respect en onderlinge waardering. Psychologische veiligheid betekent niet dat mensen alleen maar aardig zijn voor elkaar of dat er geen ambitieuze doelen kunnen zijn. Het gaat ook over spannende dingen durven doen in een veilige omgeving. Goed team-functioneren vraagt immers om ook toegeven van fouten, vragen om hulp, aangeven dat je het niet weet...

Er is een interessante TED-talk van Amy  over ‘how to turn a group of strangers into a team’  (12 min.) en een langer verhaal over psychologische veiligheid op YouTube (44 min.)

Factoren die psychologische veiligheid bevorderen zijn:

  • aandacht geven aan het waarom van de opgave
  • bescheidenheid tonen in het licht van complexe opgaves
  • actief oproepen tot participatie en
  • stimuleren van een nieuwgierige en waarderende grondhouding

Google checklist

Op grond van hun onderzoek kwam Google met de volgende aanbevelingen:

  1. 'Leaders shouldn’t interrupt teammates'
  2. 'They should demonstrate they’re listening by summarizing what people say'
  3. 'They should admit what they don’t know'
  4. 'They shouldn’t end a meeting until all members have spoken at least once'
  5. 'They should encourage upset teammembers to express their frustration and encourage others to respond in nonjudgemental ways
  6. 'Call out intergroup conflicts and resolve them through open discussions'

In de vragenronde kwam Erica Rijnsburger nog met de interessante opmerking dat mensen die zichzelf ten volle hebben gerealiseerd wellicht zo onafhankelijk zijn van het oordeel van het collectief dat psychologische veiligheid geen voorwaarde meer is die hun bijdrage kan versterken.

Thelma gaf nog aan dat er wel degelijk ook een collectieve (team-)component is. Ondanks de goede intentie van de meesten van ons kan het collectieve EQ en IQ in teams zomaar significant dalen op het moment dat het team bijeen is.

Introductie van de Forzes Online Teamscan

Aan Peter van der Bel, directeur van het 'Center for Applied Product Personality Research (CaPPr), de eer om de Forzes teamscan te introduceren. Hij heeft van innovatie binnen het HRM-vak zijn levenswerk gemaakt en samen met Forzes deze app ontwikkeld.

De app helpt de invuller snel een inschatting te maken van het functioneren van een team. De items zijn gebaseerd op de visie van Patrick Lencioni over teamfunctioneren en de inzichten van Amy Edmondson over psychologische veiligheid. De scan neemt vijf minuten in beslag. De invuller geeft zijn mening door op zijn smartphone of tablet te ‘swipen’ en een keuze te maken tussen twee alternatieven. Deze bestaan steeds uit een combinatie van beelden en uitspraken.

De Forzes Teamscan

De scan is adaptief, daarmee krijgt de invuller een beperkte set items voorgeschoteld die afhankelijk is van eerder keuzes. De scan genereert een rapport op je device en op aanvraag in je mail.

De scan rapporteert op vijf dimensies:

  • Resultaten: de mate waarin teamleden gericht zijn op teamresultaten
  • Verantwoordelijkheid: de mate waarin teamleden zich verantwoordelijk voelen voor elkaar en de teamdoelen
  • Betrokkenheid: de mate waarin teamleden betrokkenheid voelen naar elkaar en het team
  • Conflicten: de mate waarin constructief met conflicten wordt omgegaan
  • Vertrouwen: de mate waarin vertrouwen aanwezig is in het team

Rapport Teamscan 2020 02 02

In het rapport wordt de individuele score afgezet tegen het gemiddelde van de andere invullers voor het betrokken team. Daarmee ontstaat in no time een gedeeld en nauwkeurig beeld als basis voor een goed gesprek over de (focus op) ontwikkelpunten en kwaliteiten of talenten van het team.

Na de symbolische overhandiging van het 1e exemplaar en een korte instructie gingen de deelnemers aan de slag met de scan. Deze werd in subgroepen nabesproken.

FONB met Peter vierkant en QR

Inventarisatie interventies per teamdimensie

Op aangeven van Jacco gingen we vervolgens in een Worldcafé-achtige setting rondom “reflectie-eilanden” aan de slag met het inventariseren en verkennen van aangrijpingspunten en instrumenten per teamdimensie. Onze vaste vormgeefster Jolande van Straaten zal de opbrengst vertalen in een mooie infographic die we later zullen delen.

Na deze superlevendige ronde was het tijd om nog wat laatste opmerkingen en persoonlijke opbrengst uit te wisselen:

“Wetend dat we altijd alles doen met de beste bedoelingen kan dat toch altijd verkeerd overkomen bij de ander en als je er dan bij de ander slecht op staat heb je de neiging om de schuld bij een ander te leggen. Dat weten en delen is al het halve werk”.

“Wat mooi is dat je een conflict ook als constructieve bijdrage aan teamresultaat kunt zien; zeker als je het gebruikt om de kracht van de minderheid mee te nemen die vaak te weinig stem krijgt. Het gaat toch om het gesprek voeren en ruimte geven aan gevoel en emotie”.

“In Nederland lopen we altijd een beetje weg van conflict, alles durven zeggen, omdat het psychologisch veilig is, niet om de ander onderuit te halen, maar omdat je het beste resultaat wil; vergelijk het met teamsport: tijdens de laatste trainingen gaat het op het scherpst van de snede; daar kom je verder mee”.

“Het is ook je persoonlijke verantwoordelijkheid om je plek in te nemen, niet omdat het hoort, maar om wie je bent. En het is ook de verantwoordelijkheid van de ander om daar zonder oordeel naar te kunnen kijken”.

“Uiteindelijk gaat het om Inclusiviteit, de ander de ruimte geven om zijn of haar bijdrage te leveren en tegelijkertijd hebben de teamleden die gehoord moeten worden ook hun verantwoordelijkheid”.

Na deze bespiegelingen sloten we zoals gebruikelijk de avond af met het heerlijke buffet dat team “Esther” van Kasteel Hoekelum ons elke keer weer voor weet te toveren. Collegiale ontregeling, -omarming en -verwarming. Zonnestralen aan het einde van een sombere dag.

Klik hier voor de pdf van de presentatie.

Klik hier voor een demoversie van de scan.

evenement