Bluetooth-zenders voor ov-reizigers

De term 'beacons' zingt al een paar jaar rond. Vooral sinds Apple in 2013 code voor het gebruik van zijn variant daarvan met de naam iBeacons in iOS 7 zette, is het een veelbesproken onderwerp. Zoals altijd bij een nieuwe technologie waren de verwachtingen hoog: bedrijven zouden interessante informatie en aanbiedingen kunnen geven over producten in winkels, op straat en waar al niet meer en bij marketeers liep het water al in de mond bij het zien van de mogelijkheden.

Om te beginnen bij het begin: wat zijn beacons eigenlijk? Het gaat om kleine apparaatjes in het straatbeeld of in gebouwen die informatie uitzenden, bijvoorbeeld over op welke plek hij staat. Een beacon kan niets ontvangen en derhalve niets doorsturen naar een externe server. Er zijn meerdere beacon-soorten die werken met bluetooth low energy en die van Apple, iBeacon, en Google, Eddystone, zijn het bekendst.

Ondanks die paar voorbeelden komt het gebruik van beacons tot nu toe niet echt van de grond. Waarom niet? Nut, daar lijkt het bij de meeste apps aan te ontbreken Beacons worden steeds meer toegepast en kunnen verschillende doelen dienen. Zo heeft Samsonite Eddystone-beacons in een lijn rolkoffers gestopt om verloren bagage terug te vinden. Volkswagen heeft een beacon in een sleutelhanger gestopt zodat je sleutels makkelijker kunt terugvinden of andersom: je telefoon. Maar ook het volgen van je kinderen op het Scheveningse strand via de Nijntje-palen.

Ondanks die paar voorbeelden komt het gebruik van beacons tot nu toe niet echt van de grond. Waarom niet? Nut, daar lijkt het bij de meeste apps aan te ontbreken. Dat heeft verschillende oorzaken. Een app is pas nuttig als er voldoende beacons zijn en beacons zijn pas nuttig als er voldoende apps zijn.

Een van de kerntaken van een beacon kan plaatsbepaling zijn. Daar kan een beacon zijn nut bewijzen op plekken waar geen gps doordringt of waar gps niet nauwkeurig genoeg is. Die toepassing is iets waar de gemeente Amsterdam wel oren naar heeft. Zo kan navigeren door de stad met het openbaar vervoer, zoals trams, bussen en metro's, makkelijker en beter worden.

Daarom heeft de gemeente besloten de Amsterdamse binnenstad als proef te voorzien van beacons waarbij de gemeente hoopt dat het app-ontwikkelaars trekt om de mogelijkheden te onderzoeken. Via bluetooth low-energy sturen de beacons signalen de wereld in en een smartphone die bluetooth aan heeft staan kan die signalen interpreteren als een daarvoor bestemde applicatie openstaat.

Om meer te weten te komen over de plannen die Amsterdam heeft met beacons, had Tweakers een interview met projectleider Ron van der Lans over het nut van beacons en wat de gemeente Amsterdam precies wil met deze bluetooth-zenders.

Navigeren met het ov

De belangrijkste toepassing is informatie geven in het openbaar vervoer, zegt Van der Lans. "We willen ervoor zorgen dat je net zo makkelijk navigeert met het ov als met een auto. Later komt de fiets daar misschien ook bij."

Het doel van het project is om het makkelijk te maken voor gebruikers van het ov om te weten of ze wel in de juiste bus zitten of de juiste tram. Ook moet het plannen van een rit makkelijker worden, omdat de informatie die nodig is, realtime beschikbaar is. De combinatie tussen de open data die de gemeente Amsterdam al beschikbaar stelt met betrekking tot openbaar vervoer en de informatie rond de plaatsing van de beacons, moet voor een applicatie voldoende zijn om relevante informatie te kunnen geven aan reizigers.

De gemeente wil daar geen eigen apps voor bouwen omdat dit volgens de gemeente geen taak van de overheid is, maar iets voor de markt. "Wij zorgen dat de infrastructuur er is om beter door die stad te navigeren", zegt Van der Lans. "Dat doen we onder andere samen met het GVB, JCDecaux en Google. Zo konden we een start maken met een open beacon-netwerk dat benaderbaar is via een open directory zodat app-ontwikkelaars weten waar die beacons hangen."

Voordat Amsterdam begon met het ophangen van beacons in het centrum, deed de gemeente eerst een test met bussen, trams en metro's en verschillende soorten beacons en hoe 'hard' een beacon eigenlijk moest staan om niet een bus in de buurt te storen of mensen die er vlakbij wonen.

Links: beacon achter wandplaat in tram; reizigers zien beacon niet. Rechtsboven: beacon op pont; zichtbaar voor reiziger. Rechtsonder: beacon in abri; niet zichtbaar.

De beacons zijn bijvoorbeeld gebonden aan de bus en zenden dus info uit over welke bus het precies is. "Het signaal van de beacon in de bus gaat naar de telefoon en zo weten we zeker dat die persoon dan in bus a zit. Dan kun je heel precies adviseren, bijvoorbeeld dat iemand een overstapplek nadert. Is ondertussen een aansluitende bus al onderweg en komt die er aan? Misschien heeft die bus wel vertraging en kan de passagier beter blijven zitten tot een andere halte om daar een andere overstap te pakken. Dat kan heel precies."

Als twee bussen naast elkaar staan en de app vangt informatie op van twee beacons, dan wordt het lastig, legt Van der Lans uit. "Als iemand al langer in de bus zit, dan heeft de app het signaal van de beacon al langer opgevangen en is het makkelijk." Als iemand net instapt, kan het zijn dat een app meerdere signalen opvangt en dan weet de app niet in welke bus iemand zit.

Beacons zijn ook nuttig bij een ander vervoerssysteem, namelijk de metro. "Stel, je staat op een perron en in de metro heeft een beacon opgevangen dat een bepaald metrostel heel vol zit. Je kunt dan aangeven dat mensen beter verderop kunnen gaan staan op het perron, zodat ze in een metrostel met minder drukte kunnen stappen. Maar ook voor blinden of slechtzienden kan het een uitkomst bieden. Die krijgen veel meer vrijheid om met het ov te reizen met wayfinding."

Volgens Van der Lans biedt de open data een kans, ook om applicaties te laten ontwikkelen die beter geschikt zijn voor toeristen. "We verwachten dat op den duur mensen uit het buitenland in hun eigen taal door het Amsterdamse ov navigeren. Zo kan het een stuk makkelijker worden voor toeristen om van het ov gebruik te maken", zegt Van der Lans. Ontwikkelaars kunnen gebruik maken van de standaardapi's van Apple en Google voor beacons, de data komt bij vervoerder GVB vandaan.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Voorbeeld van gebruik van wayfinding door Wayfindr in Londense metro

Beacons, informatie en privacy

"Het mooiste zou zijn als aan het eind van het jaar alle bussen, trams, metro's en hun haltes beacons hebben en dat er apps zijn die daarmee werken."De beacons krijgen stroom uit twee aa-batterijtjes en daar moeten ze het volgens Van der Lans zo'n drie jaar op uithouden. De beacons zitten zo veel mogelijk buiten het zicht van reizigers en op plekken waar vandalen er lastig bij kunnen. Voor de proef heeft de gemeente zo'n honderd beacons geplaatst. De komende tijd wordt dat aantal verder uitgebreid in de binnenstad en komen ze in alle bus- en tramhokjes. Ontwikkelaars kunnen daarna aan de slag met het Amsterdamse netwerk van beacons. "Het mooiste zou zijn als aan het eind van het jaar alle bussen, trams, metro's en hun haltes beacons hebben en dat er apps zijn die daarmee werken."

De informatie op een beacon is gelimiteerd en kan niet veel meer dan één ding: zenden van zijn identificatiecode, bijvoorbeeld de naam van een halte. De beacons zenden zowel via iBeacon van Apple als het open beaconprotocol Eddystone van Google uit zodat alle apparaten die beacons kunnen herkennen, de informatie kunnen lezen.

De gemeente heeft nadrukkelijk gekozen voor een techniek die alleen zendt en niets ontvangt. Volgens Van der Lans heeft Amsterdam ook lora overwogen. "Die techniek kan voordelen hebben als je op een bepaald moment de inhoud van een beacon wil aanpassen, zoals de naam. Maar dat willen we juist niet. Ook willen we niet dat een beacon gehackt kan worden. We willen een stabiele factor zijn: die beacon heeft die naam en geen andere."

"De beacons kunnen alleen zenden en niks ontvangen. Het is preciezer dan gps, maar apps tracken gps nu ook al."Het smart-city-team van Amsterdam probeert niet alleen het wiel uit te vinden. Ze werken ook samen met andere steden zoals Helsinki en Londen die op bepaalde vlakken voorlopen, maar ook met Google. "Maar", vervolgt Van der Lans, "met de beacon-tech zijn wij nu de voorloper. Als dit ons lukt, dan krijgen we waarschijnlijk weer vragen van anderen."

Hoe zit het dan met de privacy? Volgens de gemeente is dat geen issue. "Dat is heel simpel: het is de app van de gebruiker die informatie verzamelt. De beacons kunnen alleen zenden en niks ontvangen. Het is preciezer dan gps, maar apps tracken gps nu ook al."

De gemeente hoopt dat er naast ov-apps ook andere apps bedacht worden die met de beacons werken, zoals het helpen ontdekken van bezienswaardigheden. "Dan kun je denken aan een app die toeristen die in de buurt van een betaalautomaat komen, uitleg geeft over hoe het apparaat werkt. Of over hoe je een kaartje kunt kopen op een station."

Het is de vraag wat er allemaal gaat kunnen met de beacons, maar de gemeente wil wel resultaten zien. "Partijen die we er al over spraken, zijn geïnteresseerd. We willen geen grote hoeveelheid geld besteden aan beacons die niet gebruikt worden."