Zuinig én knus: de eRadiator

De kachel snort gezellig bij Jan en Rienske Visser op deze frisse voorjaarsmaandag. Al klinkt het snorren bij de Vissers net even anders dan bij de meeste andere Nederlanders; de kachel van Jan en Rienske is een computerserver.


Servers zijn snelle internetcomputers die berekeningen maken voor universiteiten en webwinkels en voor sites als YouTube. Ze staan meestal bij elkaar in grote anonieme datacentra op bedrijventerreinen. Het rekenwerk dat daar verricht wordt, vergt enorme hoeveelheden elektriciteit, die voor een deel wordt omgezet in warmte. Al die warmte moet afgevoerd, wat ook weer energie kost.

Klussessie

Kan dat niet handiger, vroegen Boaz Leupe en Mathijs de Meijer zich af. Nu Nederland vol ligt met supersnelle glasvezelverbindingen, is het niet per se nodig om servers bij elkaar te zetten in rekencentra. Je kunt ze ook over woonwijken verspreiden en de vrijkomende warmte gebruiken om de huizen te verwarmen.

Het idee ontstond bij toeval toen Leupe tijdens een klussessie in hun gezamenlijke huis de thermostaat had losgeknipt en het langzaam koud werd. Zo koud, dat de mannen hun laptops inschakelden om hun handen aan te warmen. 'Als je er meer zou hebben, kun je misschien je huis wel verwarmen, zeiden we tegen elkaar', vertelt De Meijer.

Koelwater

Grote datacentra werken ook aan methoden om restwarmte te hergebruiken. 'Alleen: het is laagwaardige warmte', zegt een woordvoerder van de Dutch Datacenter Association. 'Koelwater afkomstig van datacentra is ongeveer 40 graden Celsius, bij transport lopen de verliezen snel op.' Onder meer het datacenter van Equinix in het Amsterdamse Science Park levert warmte aan nabijgelegen universiteitsgebouwen.

Stopcontact over

De kiem was gelegd. De mannen sloegen aan het rekenen: bij datacentra gaat ongeveer 60 procent van de kosten naar het gebouw, de koeling van al die computers en dikke stroom- en internetkabels. Zet je servers bij mensen thuis, dan valt dat deel van de kosten weg. 'Het huis staat er al, het glasvezelnetwerk loopt tot aan de deur, en de meeste mensen hebben ook nog wel een stopcontact over', zegt De Meijer.

Het geld dat zo bespaard wordt, kan gebruikt worden om klanten gratis verwarming aan te bieden. De elektriciteit die de server verbruikt, wordt vergoed. Zelfs dan zijn de kosten lager dan bij een normaal datacentrum, rekenden ze uit. Iedereen blij: huiseigenaren besparen op stookkosten, bedrijven kunnen het rekenwerk goedkoper laten verrichten en het klimaat wordt minder belast doordat er minder energie wordt verspild. Er valt heel wat te winnen: wereldwijd stoten datacentra al meer CO2 uit dan de luchtvaartsector.

Leupe en De Meijer begonnen een crowdfunding-actie om geld op te halen voor de ontwikkeling van een server-radiator. Stroomleverancier Eneco zag brood in het plan en nam een belang in Nerdalize, het bedrijfje dat beide mannen inmiddels met nog een vriend hadden opgericht.

eRadiator

Afgelopen week is de eerste eRadiator geplaatst bij de eettafel in de gezellige woonkamer van Jan en Rienske, die in hun nopjes zijn met de gratis extra warmte. Duizend watt warmte levert-ie, vergelijkbaar met een kleine elektrische kachel. Te weinig om de hele woonkamer mee te verwarmen, maar doordat hij dag en nacht aan staat, blijft de boel aardig op temperatuur. 'We denken dat gezinnen 400 euro per jaar kunnen besparen op hun stookkosten', zegt Paul van der Hoeven, innovatiemanager bij Eneco.

De installatie komt niet op het gunstigste moment - het stookseizoen is immers bijna voorbij. Wat gebeurt er als het straks 25 graden is? Dan gaat de overtollige warmte weer gewoon naar buiten, via een gat in de muur en een radiator die aan de buitenkant hangt. In de toekomst kan die warmte misschien worden opgevangen om tapwater mee te verwarmen, zegt Van der Hoeven. Eerst maar eens op kleine schaal proberen wat dit oplevert. Vijf gezinnen krijgen de zes tot negen maanden de eRadiator thuis. Als het een succes is, wil Eneco samen met Nerdalize uitbreiden.

Rienske is blij met haar aanwinst. 'Hij past mooi bij het kunstwerk dat erboven hangt', zegt ze terwijl ze tegen de witte radiator geleund staat. 'En hij geeft heerlijke warmte af.' Nerdalize heeft veel moeite gedaan om het apparaat stil te krijgen, zegt De Meijer. Het apparaat laat een nauwelijks hoorbaar suizen horen en af en toe laat hij een prutteltje, zegt Rienske. 'Net een koffieapparaat, gezellig.'